Specjalizacja:
Świadome macierzyństwo a zdrowa seksualność – jak zachować balans
Macierzyństwo to jedna z najwspanialszych, ale i najbardziej wymagających ról w życiu kobiety. Pojawienie się dziecka przeobraża nie tylko codzienność, ale również tożsamość, priorytety i relacje – w tym życie intymne. Wiele kobiet doświadcza wewnętrznego konfliktu między nową rolą matki a zachowaniem własnej seksualności. W społeczeństwie wciąż funkcjonuje fałszywy dychotomiczny obraz: albo jesteś oddaną matką, albo zmysłową kobietą. Ten artykuł ma na celu obalenie tego mitu i pokazanie, jak można harmonijnie łączyć świadome macierzyństwo ze zdrową seksualnością.
Kulturowe wyzwania w łączeniu macierzyństwa i seksualności
Madonna i ladacznica – szkodliwy dualizm
Kulturowy archetyp rozdzielający macierzyństwo od seksualności ma długą historię. Społeczeństwo często narzuca kobietom fałszywy wybór: albo jesteś „Madonną” – czystą, aseksualną matką skupioną wyłącznie na dziecku, albo „ladacznicą” – kobietą wyrażającą swoją seksualność. Ten sztuczny podział może powodować u kobiet poczucie winy, gdy po zostaniu matką nadal pragną wyrażać swoją seksualność.
Presja społeczna i stereotypy
Nowe matki często słyszą komunikaty takie jak:
- „Teraz powinnaś skupić się tylko na dziecku”
- „Prawdziwa matka poświęca się całkowicie”
- „Jak możesz myśleć o seksie, gdy masz malutkie dziecko?”
Te przekazy mogą prowadzić do internalizacji przekonania, że zainteresowanie własną seksualnością po urodzeniu dziecka jest egoistyczne lub niewłaściwe.
Medykalizacja ciała kobiety
System opieki zdrowotnej często traktuje ciało kobiety w ciąży i po porodzie jako „obiekt medyczny”, co może utrudniać ponowne połączenie z własną seksualnością. Wizyty kontrolne i badania po porodzie rzadko poruszają temat powrotu do aktywności seksualnej poza suchym stwierdzeniem „można współżyć po 6 tygodniach”.
Fizjologiczne i psychologiczne zmiany wpływające na seksualność
Zmiany hormonalne
Po porodzie poziom hormonów gwałtownie się zmienia:
- Spadek estrogenu może powodować suchość pochwy i obniżenie libido
- Wysoki poziom prolaktyny przy karmieniu piersią może tymczasowo obniżać popęd seksualny
- Zmęczenie i niedobór snu wpływają na produkcję hormonów związanych z pożądaniem
Te zmiany są naturalne i zazwyczaj przejściowe, ale wiele kobiet nie jest o tym odpowiednio informowanych.
Zmiany fizyczne i ich wpływ na obraz ciała
Ciało po ciąży i porodzie zmienia się:
- Rozstępy, zmiany w kształcie i jędrności piersi
- Blizny po cesarskim cięciu lub nacięciu krocza
- Zmiana dystrybucji tkanki tłuszczowej
- Rozejście mięśni prostych brzucha (diastaza)
Te zmiany mogą wpływać na poczucie atrakcyjności i komfort podczas zbliżeń, szczególnie w kulturze gloryfikującej szybki powrót do figury sprzed ciąży.
Psychologiczne aspekty nowej roli
Przejście do roli matki to ogromna zmiana tożsamościowa:
- Poczucie odpowiedzialności za całkowicie zależną od ciebie istotę
- Zmiana priorytetów i przewartościowanie życia
- Nowe obowiązki pochłaniające czas i energię
- Lęk o dziecko i jego bezpieczeństwo
Te czynniki mogą sprawiać, że trudno „przełączyć się” z trybu opiekuńczej matki w tryb zmysłowej kochanki.
Świadome macierzyństwo jako fundament
Czym jest świadome macierzyństwo?
Świadome macierzyństwo to podejście oparte na:
- Uważnej obecności w relacji z dzieckiem
- Rozumieniu i odpowiadaniu na jego potrzeby z empatią
- Jednoczesnym dostrzeganiu i szanowaniu własnych potrzeb jako kobiety
- Zrównoważonym podejściu do opieki nad dzieckiem
W przeciwieństwie do ideału „poświęcającej się matki”, świadome macierzyństwo uznaje, że dbanie o własne potrzeby (w tym seksualne) nie stoi w sprzeczności z byciem dobrą matką – wręcz przeciwnie, może je wspierać.
Dlaczego świadome macierzyństwo sprzyja zdrowej seksualności?
- Granice i autonomia – świadome macierzyństwo uczy wyznaczania zdrowych granic, co jest kluczowe również dla zdrowej seksualności
- Autentyczność – bycie w kontakcie ze swoimi prawdziwymi uczuciami i potrzebami pomaga wyrażać również potrzeby seksualne
- Samoświadomość – rozumienie własnych emocji i reakcji ciała jest fundamentem zarówno dla świadomego rodzicielstwa, jak i satysfakcjonującego życia seksualnego
- Równowaga – umiejętność balansowania między różnymi rolami i potrzebami sprzyja harmonii w życiu
Praktyczne strategie zachowania balansu
1. Oddzielenie przestrzeni i czasu
Kluczem do łączenia macierzyństwa z seksualnością jest umiejętność psychologicznego oddzielenia tych sfer:
- Stwórz fizyczne granice – sypialnia powinna być przestrzenią dla dorosłych, wolną od zabawek, pieluch i akcesoriów dziecięcych
- Wyznacz czas tylko dla siebie i partnera – nawet 30 minut dziennie, gdy możecie być razem bez dziecka
- Rytuały przejścia – proste czynności jak prysznic, zmiana ubrania czy zapalenie świecy mogą pomóc w mentalnym przejściu z roli matki w rolę kochanki
- Planuj czas na intymność – spontaniczność może być trudna z małym dzieckiem, ale planowanie zbliżeń nie musi zabijać namiętności
2. Komunikacja z partnerem
Otwarta rozmowa o zmieniającej się seksualności jest fundamentem:
- Dziel się swoimi uczuciami bez osądzania – mów o obawach, niepewnościach i potrzebach
- Wyjaśnij fizyczne zmiany – partner może nie rozumieć, jak ciąża i poród wpłynęły na twoje ciało i poziom pożądania
- Ustal nowe granice – co jest teraz komfortowe, a co nie
- Planujcie razem – znajdźcie wspólnie rozwiązania, które pozwolą na bliskość w nowej rzeczywistości
3. Ponowne odkrywanie własnego ciała
Po porodzie warto na nowo zapoznać się ze swoim ciałem:
- Samobadanie – poświęć czas na poznanie, jak zmieniło się twoje ciało i co teraz sprawia ci przyjemność
- Ćwiczenia mięśni dna miednicy – wzmacniają mięśnie, co może poprawić doznania seksualne i przyspieszyć regenerację po porodzie
- Eksperymentowanie – wypróbuj nowe pozycje, które będą wygodne dla twojego ciała po porodzie
Łagodne podejście – daj sobie czas i nie oczekuj, że wszystko od razu będzie jak przed ciążą
4. Budowanie wsparcia i odciążenie
Trudno myśleć o seksualności, gdy jesteś wyczerpana i przytłoczona:
- Buduj sieć wsparcia – skorzystaj z pomocy rodziny, przyjaciół, niani
- Dziel obowiązki z partnerem – równe partnerstwo w opiece nad dzieckiem zostawia więcej energii na intymność
- Znajdź czas na regenerację – sen i odpoczynek są kluczowe dla libido
- Korzystaj z pomocy specjalistów jeśli tego potrzebujesz (położna, fizjoterapeuta uroginekologiczny, psycholog, seksuolog)
5. Alternatywne formy intymności
Pamiętaj, że seksualność to więcej niż stosunek płciowy:
- Bliskość fizyczna – przytulanie, masaż, trzymanie się za ręce budują połączenie
- Zabawa i humor – lekkie podejście do tematu seksu może rozładować napięcie
- Różnorodne formy ekspresji seksualnej – niekoniecznie muszą prowadzić do pełnego stosunku
- Mówienie o fantazjach – samo dzielenie się pragnieniami może być intymne i pobudzające
Balans jako proces – nie cel
Ważne jest zrozumienie, że znalezienie równowagi między macierzyństwem a seksualnością to nie jest punkt docelowy, który osiągamy raz na zawsze, ale ciągły proces:
Fazy i zmiany
- Równowaga będzie wyglądać inaczej w różnych fazach macierzyństwa (pierwsze miesiące, okres przedszkolny, szkolny itd.)
- To, co działa dla jednej pary, może nie działać dla innej
- Ważna jest elastyczność i gotowość do dostosowywania się do zmieniających się okoliczności
Cierpliwość i akceptacja
- Daj sobie czas – powrót do aktywności seksualnej to maraton, nie sprint
- Akceptuj chwilowe zachwiania równowagi – są naturalną częścią życia
- Pamiętaj, że „doskonała równowaga” to mit – dążymy do harmonii, nie perfekcji
Świętowanie małych kroków
- Doceniaj każdy moment bliskości, nie tylko pełne akty seksualne
- Zauważaj postęp – od pierwszych czułych gestów po powrocie ze szpitala do pełnego życia intymnego
- Celebruj momenty, gdy udaje się znaleźć czas dla siebie i partnera
Podsumowanie
Łączenie świadomego macierzyństwa ze zdrową seksualnością jest możliwe i warte wysiłku. Wymaga to:
- Odrzucenia szkodliwych kulturowych przekazów o wzajemnym wykluczaniu się tych ról
- Zrozumienia i akceptacji fizycznych i emocjonalnych zmian związanych z macierzyństwem
- Otwartej komunikacji z partnerem
- Świadomego tworzenia granic i przestrzeni dla różnych aspektów tożsamości
- Cierpliwości i łagodności wobec siebie
Pamiętaj, że bycie spełnioną matką i spełnioną seksualnie kobietą nie tylko się nie wyklucza, ale może się wzajemnie wzmacniać. Dzieci wychowywane przez matkę, która szanuje swoje potrzeby i dba o swój związek, uczą się zdrowych wzorców relacji i szacunku do własnego ciała. Świadome łączenie tych ról może być jednym z najpiękniejszych darów, jakie możesz dać sobie, swojemu partnerowi i swoim dzieciom.
O autorze
mgr Pola Dębowska
Psycholog, seksuolog
Jestem psycholożką oraz seksuolożką. Ukończyłam pięcioletnie studia magisterskie na kierunku Psychologia Stosowana Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Swoją wiedzę zdobyłam także podczas studiów podyplomowych Seksuologia Praktyczna na Uniwersytecie SWPS w Poznaniu.
Doświadczenie zawodowe zdobywałam podczas staży i wolontariatów. Szkoliłam się m.in. podczas stażu na Oddziale Psychiatrycznym Szpitala Specjalistycznego im. Ludwika Rydygiera w Krakowie oraz na Oddziale Dziennym Rehabilitacyjnym Szpitala Klinicznego im. dr. Józefa Babińskiego w Krakowie. Miałam także okazję zorganizować oraz przeprowadzić warsztaty na temat dojrzewania płciowego i emocjonalnego dla dzieci w Kenii w ramach współpracy z organizacją Leczymy z Misją. Obecnie pracuję jako seksuolożka w krakowskich poradniach.
Cały czas aktualizuję i zdobywam nową wiedzę oraz umiejętności na licznych szkoleniach i warsztatach. Pracuję pod stałą superwizją.
W klinice Lanula skupiam się na pracy z kobietami. Udzielam zarówno konsultacji psychologicznych, jak i seksuologicznych. Zapraszam wszystkie osoby, które doświadczają dyskomfortu lub cierpienia w sferze swojej seksualności, mają problemy relacyjne lub chciałyby poprawić swoje życie intymne. Pomagam także osobom z grupy LGBT+ doświadczającym stresu mniejszościowego. Jeśli zmagasz się z bólem podczas stosunku, obniżonym pożądaniem, niemożnością osiągnięcia orgazmu lub martwi Cię zbyt częsta ochota na seks, to konsultacja seksuologiczna dostarczy Ci wiedzy i narzędzi jak poradzić sobie ze swoją trudnością.
