Temat:
Epidemia Hashimoto – Dlaczego ta choroba autoimmunologiczna dotyka coraz więcej osób?
Choroba Hashimoto w ostatnich latach wydaje się być wszechobecna. Coraz więcej osób, szczególnie kobiet, słyszy tę diagnozę podczas wizyt lekarskich. Choć może się wydawać, że „prawie każdy ma Hashimoto”, warto przyjrzeć się rzeczywistym statystykom, przyczynom wzrostu zachorowań oraz czynnikom, które mogą sprzyjać rozwojowi tej choroby autoimmunologicznej. W tym artykule zgłębimy przyczyny rosnącej częstotliwości diagnozowania Hashimoto oraz co możemy z tym zrobić na poziomie indywidualnym i społecznym.
Rzeczywista skala problemu – czy Hashimoto faktycznie jest tak powszechne?
Choroba Hashimoto dotyka około 5% populacji ogólnej, jednak wśród kobiet odsetek ten wzrasta do 10-15%, co czyni ją najczęstszą chorobą autoimmunologiczną. Szczególnie narażone są kobiety w wieku 30-50 lat, u których ryzyko wystąpienia choroby jest nawet 7-10 razy wyższe niż u mężczyzn.
Wzrost liczby diagnozowanych przypadków Hashimoto w ostatnich latach można przypisać kilku czynnikom:
- Lepszej diagnostyce i zwiększonej świadomości problemu wśród lekarzy
- Większej dostępności badań poziomu przeciwciał anty-TPO i anty-TG
- Rosnącej świadomości społecznej dotyczącej chorób tarczycy
- Częstszemu wykonywaniu profilaktycznych badań tarczycy
Nie zawsze więc mamy do czynienia z rzeczywistym wzrostem zachorowań – częściowo jest to efekt lepszego wykrywania choroby, która wcześniej pozostawała niezdiagnozowana.
Czynniki środowiskowe sprzyjające rozwojowi Hashimoto
Wzrost liczby przypadków Hashimoto wiąże się z wieloma czynnikami środowiskowymi charakterystycznymi dla współczesnego stylu życia:
Zanieczyszczenie środowiska i dieta
Codzienna ekspozycja na toksyny środowiskowe ma ogromny wpływ na funkcjonowanie tarczycy. Szczególnie szkodliwe dla gruczołu tarczowego są:
- Nadmierna ilość jodu w diecie (suplementy, sól jodowana, niektóre leki)
- Związki halogenowe (fluor, chlor, brom) konkurujące z jodem o receptory w tarczycy
- Metale ciężkie gromadzące się w organizmie (rtęć, ołów, kadm)
- Pestycydy i substancje zaburzające gospodarkę hormonalną
- Przetworzona żywność zawierająca konserwanty i sztuczne dodatki
Współczesna dieta wysoko przetworzona, z dużą zawartością cukrów prostych, tłuszczów trans i glutenu również może przyczyniać się do rozwoju procesów autoimmunologicznych.
Stres i styl życia
Przewlekły stres, niedobór snu i brak regularnej aktywności fizycznej to czynniki, które mogą prowadzić do zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego i hormonalnego:
- Długotrwały stres zwiększa produkcję kortyzolu, który wpływa negatywnie na funkcjonowanie tarczycy
- Nieregularny tryb życia zaburza rytm dobowy i produkcję hormonów
- Nadmierny wysiłek fizyczny bez odpowiedniej regeneracji może prowadzić do dysfunkcji układu immunologicznego
- Palenie tytoniu i spożywanie alkoholu zwiększają ryzyko chorób autoimmunologicznych
Niedobory mikroelementów i witamin
Współczesny sposób odżywiania oraz intensywne rolnictwo przyczyniają się do powszechnych niedoborów substancji niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy:
- Selen – kluczowy dla metabolizmu hormonów tarczycy
- Cynk – niezbędny dla prawidłowej syntezy hormonów tarczycy
- Witamina D – regulująca układ odpornościowy
- Witaminy z grupy B – wspierające metabolizm energetyczny
- Kwasy omega-3 – o działaniu przeciwzapalnym
Predyspozycje genetyczne i czynniki wyzwalające
Hashimoto ma silny komponent genetyczny – ryzyko zachorowania wzrasta kilkukrotnie, jeśli choroba występuje w rodzinie. Jednak same geny to nie wszystko – potrzebny jest czynnik wyzwalający, który uruchomi reakcję autoimmunologiczną:
- Infekcje wirusowe (szczególnie EBV – wirus Epsteina-Barr)
- Bakteryjne (np. Yersinia enterocolitica, Helicobacter pylori)
- Przewlekłe stany zapalne w organizmie
- Nieszczelność bariery jelitowej (tzw. zespół nieszczelnego jelita)
- Zmiany hormonalne (ciąża, menopauza)
- Silny stres emocjonalny lub fizyczny
U osób z predyspozycją genetyczną wystarczy jeden lub kilka z powyższych czynników, by uruchomić kaskadę reakcji prowadzących do rozwoju choroby Hashimoto.
Jak przeciwdziałać chorobie autoimmunologicznej tarczycy i wspierać organizm?
Przewlekłego limfocytarnego zapalenia tarczycy nie da się całkowicie wyleczyć, jednak można znacząco poprawić jakość życia i spowolnić rozwój choroby poprzez:
Modyfikacje stylu życia i diety
- Wdrożenie diety przeciwzapalnej, eliminacyjnej w sytuacji potwierdzenia nietolerancji
- Redukcja spożycia cukru i węglowodanów rafinowanych
- Zwiększenie spożycia antyoksydantów i przeciwzapalnych składników diety
- Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna
- Techniki redukcji stresu (medytacja, joga, głębokie oddychanie)
- Zapewnienie odpowiedniej ilości snu i regeneracji
Suplementacja i wsparcie medyczne
- Regularne badania kontrolne poziomu hormonów tarczycy (TSH, fT3, fT4)
- Właściwa suplementacja selenu, witaminy D, cynku i magnezu
- Substytucja lewotyroksyną (hormonem tarczycy), pod kontrolą lekarza, w sytuacji rozpoznania niedoczynności tarczycy
- Wsparcie układu pokarmowego i redukcja stanów zapalnych
Podsumowanie
Rosnąca liczba diagnoz choroby Hashimoto to wynik zarówno lepszej diagnostyki, jak i rzeczywistego wzrostu częstości występowania chorób autoimmunologicznych w społeczeństwie. Współczesny styl życia, ekspozycja na zanieczyszczenia środowiska, przewlekły stres i nieodpowiednia dieta są istotnymi czynnikami ryzyka rozwoju tej choroby.
Choć nie możemy całkowicie wyeliminować ryzyka zachorowania na Hashimoto, szczególnie przy genetycznych predyspozycjach, możemy znacząco poprawić funkcjonowanie tarczycy i całego organizmu poprzez świadome wybory dotyczące stylu życia i diety. Wczesna diagnoza, odpowiednie leczenie i holistyczne podejście do zdrowia pozwalają wielu osobom z chorobą Hashimoto prowadzić pełnowartościowe życie bez większych ograniczeń.
Pamiętajmy, że każdy przypadek Hashimoto jest indywidualny i wymaga personalizowanego podejścia – to, co działa u jednej osoby, niekoniecznie będzie skuteczne u innej. Regularne konsultacje z lekarzem endokrynologiem oraz słuchanie własnego organizmu są kluczowe w skutecznym zarządzaniu tą chorobą.
O autorze
lek. med. Joanna Walczyk
Endokrynolog, ultrasonografista
Jestem lekarzem endokrynologiem, absolwentką Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu w Krakowie. Doświadczenie zawodowe zdobywałam w Oddziale Klinicznym Chorób Metabolicznych i Diabetologii, a następnie w Oddziale Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.
Od początku drogi zawodowej oprócz endokrynologii pasjonuję się ultrasonografią. Posiadam liczne certyfikaty w zakresie USG jamy brzusznej, USG tarczycy, biopsji tarczycy. Swoją wiedzą dzielę się pracując jako konsultant w Roztoczańskiej Szkole Ultrasonografii w Zamościu.
Stale poszerzam swoją wiedzę i umiejętności praktyczne poprzez uczestnictwo w konferencjach, szkoleniach i kursach o tematyce endokrynologicznej, diabetologicznej, ultrasonograficznej.
Jestem członkiem Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego oraz Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego. W Lanula Clinic konsultuję pacjentki z chorobami endokrynologicznymi oraz wykonuję USG tarczycy, USG jamy brzusznej.