Specjalizacja:
Antykoncepcja hormonalna – wszystko, co powinnaś wiedzieć
Antykoncepcja hormonalna jest jedną z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży, stosowaną przez miliony kobiet na całym świecie. Mimo jej powszechności, wiele kobiet wciąż ma pytania i wątpliwości dotyczące jej działania, skuteczności i bezpieczeństwa. W tym wpisie omówimy najważniejsze informacje na temat antykoncepcji hormonalnej.
Jak działa antykoncepcja hormonalna?
Metody antykoncepcji hormonalnej opierają się na dostarczaniu do organizmu syntetycznych hormonów podobnych do tych naturalnie produkowanych przez ciało kobiety. Najczęściej są to kombinacje estrogenu i progestagenu lub sam progestagen. Ich działanie polega na:
- Hamowaniu owulacji (organizm nie uwalnia komórki jajowej)
- Zagęszczaniu śluzu szyjkowego, co utrudnia plemnikom dotarcie do komórki jajowej
- Zmianie błony śluzowej macicy, co utrudnia zagnieżdżenie się zarodka
Rodzaje antykoncepcji hormonalnej
Tabletki antykoncepcyjne
Najpopularniejsza forma antykoncepcji hormonalnej. Dostępna duża ilość preparatów z różnym składem. Wyróżniamy:
- Tabletki jednoskładnikowe (zawierające tylko progestagen)
- Tabletki dwuskładnikowe (zawierające estrogen i progestagen)
- Tabletki jednofazowe, dwufazowe i trójfazowe (różne dawki hormonów w różnych fazach cyklu)
Plastry antykoncepcyjne
Naklejane na skórę, uwalniają hormony przez 7 dni. Wymienia się je raz w tygodniu przez trzy tygodnie, z tygodniową przerwą.
Pierścień dopochwowy
Elastyczny pierścień wprowadzany do pochwy, uwalniający hormony przez 3 tygodnie. Po tym czasie robi się tygodniową przerwę.
Zastrzyki antykoncepcyjne
Zawierają tylko progestagen, podawane co 8-13 tygodni.
Implanty podskórne
Małe pałeczki umieszczane pod skórą, uwalniające progestagen. Zapewniają ochronę nawet do 3 lata.
Wkładka hormonalna
Umieszczana w macicy, uwalnia lokalnie niewielkie ilości progestagenu. Zapewnia ochronę przez 5-8 lat, w zależności od rodzaju użytego systemu.
Skuteczność antykoncepcji hormonalnej
Metody hormonalne należą do najbardziej skutecznych form antykoncepcji, z poziomem skuteczności wynoszącym od 91% do ponad 99% przy prawidłowym stosowaniu. Skuteczność zależy od:
- Regularności stosowania (szczególnie ważne przy tabletkach)
- Prawidłowego stosowania ( uwzględniającego stany np zmniejszonego wchłaniania preparatów)
- Interakcji z innymi lekami (niektóre antybiotyki, leki przeciwpadaczkowe)
Korzyści poza antykoncepcyjne
Antykoncepcja hormonalna oferuje szereg dodatkowych korzyści:
- Regulacja krwawień
- Zmniejszenie bólów miesiączkowych
- Zmniejszenie obfitości krwawień
- Redukcja trądziku i poprawienie stanu skóry
- Zmniejszenie ryzyka niektórych nowotworów (jajnika, endometrium)
- Łagodzenie objawów endometriozy i PCOS
Potencjalne skutki uboczne
Jak każda metoda medyczna, antykoncepcja hormonalna może wiązać się z działaniami niepożądanymi:
- Bóle głowy
- Zmiany nastroju
- Nudności (zwykle przemijające)
- Napięcie lub bolesność piersi
- Zmiany libido
- Nieregularne krwawienia lub plamienia
- Zwiększone ryzyko zakrzepowo-zatorowe (szczególnie u palących kobiet po 35. roku życia)
Przeciwwskazania
Antykoncepcja hormonalna nie jest zalecana dla kobiet:
- Z historią zakrzepicy lub chorobami zakrzepowo-zatorowymi
- Z rakiem piersi lub innymi nowotworami hormonozależnymi
- Z niekontrolowanym nadciśnieniem
- Z chorobami wątroby
Jak rozpocząć stosowanie antykoncepcji hormonalnej?
Przed rozpoczęciem stosowania antykoncepcji hormonalnej konieczna jest konsultacja z ginekologiem, który:
- Przeprowadzi wywiad medyczny
- Wykona badanie ginekologiczne
- W razie potrzeby zleci odpowiednie badania lab
- Dobierze najodpowiedniejszą metodę
Podsumowanie
Antykoncepcja hormonalna to skuteczna i wygodna metoda zapobiegania ciąży, oferująca również wiele dodatkowych korzyści zdrowotnych. Jednak, jak każda interwencja medyczna, wymaga konsultacji z lekarzem, który pomoże dobrać najlepszą opcję dostosowaną do indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia. Ważne jest regularne monitorowanie swojego zdrowia i zgłaszanie lekarzowi wszelkich niepokojących objawów.
Pamiętaj, że antykoncepcja hormonalna nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą- w tym celu zaleca się stosowanie prezerwatyw.
O autorze
lek. med. Dorota Krajewska-Depukat
Ginekolog-położnik
Jestem absolwentką Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2019 roku uzyskałam specjalizację z Ginekologii i Położnictwa (jako trzeci wynik w Polsce).
Obszarem moich zainteresowań jest opieka nad kobietą ciężarną, endokrynologia ginekologiczna, zaburzenia płodności, immunologia ciąży, choroby ginekologiczne, endometrioza, antykoncepcja, kompleksowa profilaktyka schorzeń ginekologicznych.
Zapraszam kobiety w każdym wieku – na pierwsze wizyty ginekologiczne, okresowe badania kontrolne, przygotowanie do ciąży, opiekę nad kobietami w ciąży i po porodzie, oraz w okresie perimenopauzy i po menopauzie.
Zajmuję się także leczeniem zaburzeń endokrynologicznych kobiet jak np. zespołu policystycznych jajników (PCO), hiperprolaktynemii, hirsutyzmu (nadmierne owłosienie), zaburzeń miesiączkowania oraz diagnostyką i leczeniem niepłodności.
Mam świadomość, że badania ginekologiczne często są dla Pacjentek źródłem dużego stresu, dlatego zawsze staram się stworzyć przyjazną atmosferę podczas wizyty. Każdą pacjentkę traktuję z empatią, delikatnością i zaangażowaniem, opierając się na najnowszej wiedzy. Biorę udział w licznych konferencjach i szkoleniach, ustawicznie podnosząc swoje kwalifikacje.
Praca ginekologa-położnika to moja pasja. Jako kobieta i matka wiem, że ważnym jest poczucie bezpieczeństwa, bycie wysłuchanym podczas wizyty, uzyskanie wiedzy na temat prezentowanych dolegliwości jak i podjęcie skutecznego leczenia.